Bezpieczeństwo osób starszych.
JESTEM BEZPIECZNY BÊD¡C W MIESZKANIU CZY DOMU
Przebywając w domu czy mieszkaniu nigdy nie możemy przyjmować założenia, że jesteśmy w nim w pełni bezpieczni i nic nam nie grozi. Trzeba bowiem pamiętać, że wśród sprawców przestępstw są tacy, którzy charakteryzują się szczególną przebiegłością i zuchwałością w działaniu, jak np. oszuści i złodzieje mieszkaniowi. Działają oni przede wszystkim w ciągu dnia i do zrealizowania swojego czynu potrzebują obecności domowników w ich mieszkaniu czy domu.
Ich działanie oparte jest na udawaniu kogoś kim nie są albo podawaniu fałszywego celu swojego przybycia. Podają się za przedstawicieli różnego rodzaju instytucji, administracji osiedla, akwizytorów firm handlowo-usługowych, a niekiedy także za krewnych czy osoby z nimi związane. Wpuszczeni do mieszkania, po uśpieniu czujności ofiary, wyłudzają od niej pieniądze albo wykorzystując moment nieuwagi dokonują kradzieży rzeczy będących w pobliżu - torebki z przedpokoju, kurtki z portfelem czy kluczyków i dokumentów do samochodu.
Czasami sprawcy próbują wejść na posesję, otworzyć drzwi wejściowe czy okno po cichu (bez zwracania uwagi domowników), po czym dokonują kradzieży cennych rzeczy lub przedmiotów znajdujących się w ich zasięgu.
W celu ustrzeżenia się przed podanymi sytuacjami zachowajmy szczególną ostrożność i pamiętajmy o przestrzeganiu poniższych zaleceń.
1. Drzwi wejściowe zawsze muszą być zamknięte na zamki, a drzwi tarasu czy okna na parterze uchylone w pionie. Po zmroku warto też zasłaniać zasłony w oknach, strzec prywatności. Natomiast teren przed domem powinien być oświetlony, a krzewy i drzewa odpowiednio przycięte tak, aby nie ograniczały widoczności.
2. W ganku, przedpokoju czy innym miejscu, gdzie mamy zwyczaj przyjmowania osób obcych, nie można pozostawiać rzeczy szczególnie cennych oraz ważnych dokumentów (np. portfela, kluczyków do samochodu, kluczy do mieszkania, saszetki z dokumentami, itp.). Rzeczy takie powinny być schowane (np. w szufladzie, szafce, czy innym bezpiecznym miejscu), a nie pozostawione „na widoku”.
3. Nie wolno otwierać drzwi bez sprawdzenia kto i po co przyszedł – najlepiej jest spojrzeć przez wizjer i zapytać o to bez ich otwierania. Dobrym rozwiązaniem są domofony i wideofony zamontowane przy drzwiach klatki schodowej czy furtce.
Jeśli zjawił się przedstawiciel administracji osiedla, samorządu, elektrowni czy gazowni zawsze możemy go sprawdzić. Poprosić o pokazanie legitymacji służbowej, a jeżeli nie mamy pewności co do jego autentyczności, możemy telefonicznie (bez otwierania drzwi) sprawdzić w danej instytucji czy był on skierowany pod wskazany adres. Można również poprosić, aby przyszedł z kimś Wam znajomym (np. sąsiadem lub gospodarzem domu) lub w innym terminie, kiedy będą pozostali domownicy lub ktoś z rodziny. Warto także sprawdzać tablice informacyjne zamontowane w klatce schodowej, tam zamieszczane są informacje o terminach wizyt przedstawicieli różnego rodzaju instytucji i firm współpracujących z administratorem.
4. Jeśli musimy kogoś wpuścić, to nigdy nie zostawiamy go ani na chwilę samego. Najlepiej, żeby wtedy w domu był jeszcze obecny ktoś z rodziny, znajomych czy sąsiadów. Zawsze można pomyśleć o przyjęciu gościa w umówionym terminie przez grupę sąsiadów i wspólne sprawdzenie mieszkań.
5. Nie podpisujmy żadnych umów oraz nie przekazujmy pieniędzy akwizytorom czy inkasentom, jeżeli nie mamy pewności kogo reprezentują. Dokładnie czytajmy zawierane umowy i wyjaśniajmy wszelkie wątpliwości. Najlepszym rozwiązaniem jest pomoc osoby zaufanej, mogącej nam doradzić.
6. Nie przekazujmy żadnych pieniędzy osobom obcym czy nawet znajomym, które przyszły w imieniu kogoś z Waszej rodziny. Nie należy tego robić, nawet jeśli wcześniej był telefon w tej sprawie. Osoba z rodziny po te pieniądze powinna przybyć osobiście.
7. Mając w domu oszczędności i rzeczy szczególnie cenne schowajmy je w miejscu trudno dostępnym, i nie mówmy o tym innym osobom. Dyskrecja jest jedną z podstaw ochrony siebie i swojego mienia.
8. Przestępcy czasami próbują wzbudzić litość osób starszych poprzez prośby o szklankę wody czy kromkę chleba. Osoby te odsyłajmy do znanej nam instytucji pomocowej czy urzędu gminy.
9. Bardzo ostrożnie postępujemy przy udzielaniu informacji przez telefon. Niektórych informacji w ogóle nie powinno się przekazywać, szczególnie nie podajemy: danych personalnych, numerów dokumentów, kont bankowych i haseł do nich, numerów karty bankomatowej i jej PIN-u, kiedy domownicy w domu przebywają a kiedy są poza nim (w pracy, na urlopie, u rodziny, itp.), kim są członkowie rodziny, itd.
10. Z uwagi na różne nieprzewidziane sytuacje, jakie mogą wydarzyć się w nocy, w pobliżu łóżka powinniśmy mieć niezbędne leki, latarkę i telefon, najlepiej komórkowy.
Oprócz przestrzegania powyższych zasad bardzo ważną rolę odgrywają relacje sąsiedzkie. Nie ma lepszego „zabezpieczenia” mieszkania czy domu niż dobry sąsiad. Dlatego, nie irytujmy się kiedy otwiera on drzwi i sprawdza co się dzieje na korytarzu. Sami też interesujmy się osobami obcymi będącymi na klatce schodowej, zapytajmy je kogo szukają. Otoczenie wrażliwe na obecność osób obcych utrudnia działanie przestępcom.
JESTEM BEZPIECZNY NA ULICY, W POCI¡GU, TRAMWAJU, AUTOBUSIE I W SKLEPIE
Osoba poruszająca się po ulicy pieszo czy środkami komunikacji publicznej, a także będąca w sklepie musi pamiętać, że narażona jest na wiele niebezpieczeństw. Wśród nich są przestępstwa, gdzie sprawca chcąc zabrać ofierze rzeczy cenne (portfel, portmonetkę, telefon, dokumenty, biżuterię, bagaż itp.) wykorzystuje jej nieostrożność lub nieuwagę - tak najczęściej działają kieszonkowcy i złodzieje bagażu. Sprawca może też dokonać napadu, chcąc siłą odebrać te rzeczy.
W celu ograniczenia ryzyka stania się ofiarą tego rodzaju zdarzeń przestrzegajmy poniższe zalecenia:
1. Strzeżmy swojej prywatności i unikajmy okazywania zamożności (np. wyglądem, zachowaniem, poprzez rozmowy z innymi). Osoby w otoczeniu nie muszą wiedzieć ile pieniędzy mamy w domu czy na koncie w banku, ile ich zabieramy ze sobą na zakupy, gdzie te pieniądze trzymamy, a także co jeszcze cennego mamy w domu i nosimy ze sobą.
2. Jeśli musimy zabrać ze sobą rzeczy cenne, to powinniśmy zabrać tylko te niezbędne. Unikajmy noszenia przy sobie dużej ilości gotówki (duże transakcje można załatwiać przez bank), a nosząc dużo pieniędzy dbajmy, aby nikt o tym nie wiedział. W takiej sytuacji zawsze warto rozważyć skorzystanie z eskorty kogoś zaufanego, z rodziny czy znajomego. Pieniądze nie należy trzymać w jednym miejscu, lepiej jest pochować je w różnych częściach ubrania tak, aby w razie ewentualnej kradzieży nie stracić wszystkiego. Przed wyjściem na zakupy najlepiej jest odliczyć potrzebną gotówkę, a resztę zostawić w domu czy banku.
3. Rzeczy najcenniejsze oraz dokumenty nosimy przy sobie, nie w torebce czy saszetce. Przy próbie jej wyrwania łatwiej będzie nam ją oddać sprawcy, unikając w ten sposób fizycznego starcia. Jeśli cenne przedmioty schowamy głęboko, w wewnętrznych częściach ubrania, trudniej będzie ukraść je kieszonkowcom.
4. Unikamy poruszania się nocą czy po zmroku. W razie konieczności wybierajmy drogi ruchliwe i dobrze oświetlone, omijając ciemne zaułki, przejścia podziemne, nieoświetlone parki czy dzielnice szczególnie niebezpieczne. W celu bezpiecznego dotarcia do domu rozważmy możliwość skorzystania z taksówki. Po zmroku warto też nosić ze sobą małą latarkę.
5. Podejmując na ulicy rozmowę z osobami obcymi nie pozwalajmy, aby były one bliżej jak na wyciągnięcie ręki.
6. Jeśli musimy gdzieś stanąć, zatrzymać się (np. na przystanku), to wybierajmy miejsce, w którym nie można zajść nas od tyłu czy niespodziewanie się zbliżyć. Stojąc uważnie obserwujmy otoczenie i zbliżające się do nas osoby.
7. Widząc zbliżającą się grupę ludzi, których zachowanie lub wygląd wzbudza niepokój (np. osoby te są agresywne, nietrzeźwe, bardzo głośne) przejdźmy na drugą stronę ulicy.
8. Unikajmy zawierania na ulicy szybkich znajomości i nie pozwalajmy tak poznanym osobom na odprowadzanie do domu. Równie ostrożnie korzystajmy z ich ofert podwiezienia do domu samochodem.
9. Będąc w sklepie pamiętajmy, aby robione zakupy nie odwróciły naszej uwagi od posiadanych rzeczy własnych (torebki, saszetki, portfela, telefonu czy kluczyków do samochodu). Takie przedmioty nośmy przy sobie.
10. Płacąc za zakupy unikajmy okazywania całej zawartości portfela. Wykorzystajmy wcześniej odliczoną gotówką. Płacąc kartą płatniczą pamiętajmy o dyskretnym wprowadzaniu kodu PIN tak, aby inni nie mogli go zauważyć. Równie dyskretnie chowajmy portmonetkę, portfel czy kartę płatniczą. Robiąc to ostentacyjnie wskazujemy kieszonkowcom miejsce ich przechowywania.
Podróżując tramwajem, autobusem czy pociągiem:
1. Dokumenty powinniśmy przechowywać w wewnętrznych kieszeniach ubrania, a pieniądze rozdzielone na kilka części schowane w różnych miejscach. Dobrym rozwiązaniem jest pozostawienie paru drobnych monet w kieszeni zewnętrznej - na bilety lub małe wydatki.
2. Zwracajmy uwagę na posiadany bagaż, w szczególności podczas kupowania biletu czy rozmowy z innymi osobami, itp.
3. Bądźmy szczególnie czujni podczas wsiadania i wysiadania ze środków komunikacji. Są to momenty najczęściej wykorzystywane przez kieszonkowców.
4. Wsiadając do pustego autobusu, tramwaju czy pociągu zajmujmy miejsce blisko kierowcy, motorniczego lub drużyny konduktorskiej, ewentualnie w gronie pasażerów wzbudzających zaufanie (np. rodziny z dziećmi, osoby starsze).Unikajmy grup, które spożywają alkohol - ich zachowanie bywa agresywne.
5. Zajmując miejsce pamiętajmy o posiadanym bagażu, pozostawiajmy go jak najbliżej siebie i w zasięgu wzroku. Szczególną uwagę zwracajmy na niego podczas wsiadania i wysiadania innych podróżnych.
6. Niezbędne w podróży rzeczy podręczne (np. bilety, chusteczka, napój, lekarstwa, słodycze, itd.) trzymajmy na wierzchu tak, aby sięgając po nie, nie trzeba było wyciągać całej zawartości bagażu.
7. Nie korzystajmy z poczęstunku oferowanego przez przygodnie poznane osoby (w ten sposób złodzieje często usypiają swoje ofiary, a następnie je okradają).
8. W trakcie podróży unikajmy spania (poza przedziałami sypialnymi), zwłaszcza gdy w pobliżu nie ma osób zaufanych. Jeśli jesteśmy w grupie przynajmniej jedna osoba musi czuwać.
Podróżując samochodem:
1. Nie pozostawiajmy torebki, nesesera, plecaka czy innych wartościowych rzeczy na fotelu pasażera lub kanapie z tyłu. Lepiej jest schować je do schowka lub zamykanego bagażnika.
2. Unikajmy zabierania autostopowiczów czy osób przypadkowo poznanych podczas postoju.
3. Nie zatrzymujmy się w miejscach nieoświetlonych, zalesionych czy na pustkowiu.
4. Nie pozostawiajmy auta na postoju bez nadzoru jeśli w kabinie znajduje się bagaż widoczny przez jego szyby. Bagaże tj. torby, plecaki, nesesery i inne rzeczy powinny znajdować się w schowkach lub bagażniku, gdyż pozostawianie ich na widoku będzie zachętą dla złodziei. Rzeczy te schowajmy tam wcześniej, a nie dopiero na parkingu, gdzie zostawiamy samochód.
5. Jeżeli w samochodzie korzystamy z przenośnych urządzeń elektronicznych (panel, odbiornik GPS, przewoźne DVD, itp.), to urządzenia te zabierajmy ze sobą, a nie pozostawiajmy w schowku czy pod fotelem.
6. Kluczyki chowajmy do wewnętrznych kieszeni ubrania, a w domu w miejscu bezpiecznym (z dala od drzwi wejściowych). Dokumentów samochodu nie pozostawiajmy w jego wnętrzu.
7. Parkując na posesji czy w garażu nigdy nie otwierajmy bramy pozostawiając samochód z uruchomionym silnikiem czy kluczykami w stacyjce.
JESTEM BEZPIECZNY PRZY BANKOMACIE, W BANKU I NA POCZCIE
Obecnie powszechnym stało się korzystanie z kart płatniczych czy kart kredytowych, a wiele transakcji finansowych możemy przeprowadzić przez internet czy za pośrednictwem banku lub poczty.
W niektórych sytuacjach związanych z wykorzystaniem tych możliwości narażeni jesteśmy na wiele niebezpieczeństw. Możemy ich jednak unikać, czy ograniczyć szansę ich zaistnienia, przestrzegając przyjęte przez świadczących usługi zalecenia i procedury bezpieczeństwa. Warto też skorzystać z poniższych porad.
1. Podchodząc do bankomatu, jeszcze przed włożeniem karty, zwracajmy uwagę czy na klawiaturze i czytniku karty nie są zamontowane dodatkowe nakładki. Najlepiej jest korzystać z bankomatów sprawdzonych, które wizualnie znamy (zauważenie wszelkich zmian w ich konstrukcji będzie łatwiejsze).
2. Korzystając z bankomatu wprowadzajmy kod PIN i odbierajmy gotówkę dyskretnie, tak by nie mogły tego dostrzec osoby obce stojące w pobliżu. Podobnie postępujmy przy płaceniu kartą w kasach. Kodu PIN do karty nie trzymajmy wraz z nią (na karteczkach w portfelu, w telefonie komórkowym czy poprzez napisanie go na samej karcie) i pod żadnym pozorem nie przekazujmy go osobom postronnym - zwłaszcza tym, które przez telefon podały, że są przedstawicielami naszego banku i poinformowały o kradzieży karty. Zastrzegając kartę po kradzieży sami dzwońmy pod numer wskazany przez bank.
3. Płacąc kartą w sklepie czy innym punkcie usługowym obserwujmy wszelkie czynności z nią wykonywane, nie traćmy jej z oczu.
4. Chowając kartę płatniczą po transakcji pamiętajmy, że robiąc to ostentacyjnie wskazujemy kieszonkowcom miejsce jej przechowywania. Chowajmy ją dyskretnie w wewnętrznych częściach ubrania.
5. Rozważmy czy cała gotówka, która jest ulokowana na koncie w banku musi być dostępna za pośrednictwem karty lub internetu. Warto jest wprowadzić limit dzienny wypłat, a także rozdzielić pieniądze na dwa konta.
6. Wykonując operacje na swoim koncie przy pomocy internetu bezwzględnie przestrzegajmy bankowych procedur bezpieczeństwa. Pod żadnym pozorem nie udzielajmy osobom obcym informacji o sobie (danych personalnych, adresu, numeru pesel, serii i nr dowodu osobistego, itd.), numerze konta i obowiązujących hasłach, zwłaszcza przez telefon czy internet (e-mail). Wszelkie sprawy dotyczące współpracy z bankiem załatwiajmy osobiście w jego placówkach lub w porozumieniu ze znanym agentem. O wszelkich sytuacjach naruszających procedury bezpieczeństwa natychmiast powiadamiajmy bank i Policję.
7. Nie odpowiadajmy na listy e-mail pochodzące od osób nieznanych i zawierające różne załączniki czy odsyłacze.
8. Wykonując potrzebne transakcje w kasie placówki bankowej lub poczty zachowajmy dyskrecję. Pozostali klienci nie muszą wiedzieć ile mamy pieniędzy na koncie czy ile właśnie wypłaciliśmy.
KORZYSTAM Z TELEFONU KOMóRKOWEGO
Jednym z problemów dzisiejszych czasów są niewątpliwie kradzieże telefonów komórkowych. Łupem padają zarówno aparaty fabrycznie nowe, jak i te które mają już swoje lata. Sprawcy stosują różne sposoby dla osiągnięcia swojego celu. Nie oznacza to jednak, że nie można im utrudnić takiego działania. Poniżej znajduje się kilka porad, jak chronić się przed tego rodzaju zdarzeniami.
1. Unikajmy pokazywania telefonu innym, a tym bardziej chwalenia się nim. Na ulicy, w autobusie, tramwaju czy pociągu korzystajmy z niego w sytuacjach niezbędnych. Rozmowa odwraca naszą uwagę od otoczenia i usypia czujność.
2. Telefon nośmy w miejscu mało widocznym, trudno dostępnym dla osób postronnych, ale zawsze przy sobie (np. w kieszeni koszuli, wewnętrznej kieszeni kurtki czy marynarki, w przedniej kieszeni spodni). Możemy nosić go na szyi pod swetrem.
3. Korzystając z telefonu na ulicy obserwujmy otoczenie i ustawiajmy się tak, aby nikt nie mógł nas zajść z tyłu. Chowając telefon, róbmy to w miarę dyskretnie.
4. Ustalmy czy podczas pobytu na basenie, zajęć sportowych, zabiegów rehabilitacyjnych czy badań lekarskich będziemy mogli oddać telefon do bezpiecznego depozytu. Zostawiając telefon w takim miejscu lepiej jest go wyłączyć.
5. Nie pozostawiajmy telefonu w samochodzie w miejscu widocznym, na stoliku w pubie, biurku lub torebce w pracy czy w kurtce w szatni (to przyciąga złodziei).
6. Ostrożnie korzystajmy z wszelkich ofert konkursowych polegających na wysłaniu SMS-a zwrotnego. Opłata za skorzystanie z takiej oferty może być bardzo wysoka.
7. Po stwierdzeniu kradzieży telefonu, natychmiast poinformujmy o tym operatora. Zablokuje on konto. Warto też trzymać w domu dokumentację telefonu, w tym jego numer identyfikacyjny tzw. IMEI.
Każdy musi też pamiętać, iż kupując telefon komórkowy pochodzący z przestępstwa sam naraża się na odpowiedzialność karną. Szczególną ostrożność wykazujmy przy zakupach na targowisku, przez internet, przy ofertach bardzo korzystnych, a także gdy telefon ma uszkodzoną lub zdartą naklejkę z numerem IMEI. Starajmy się potwierdzić legalność posiadania telefonu przez sprzedającego (np. oryginalne pudełko, akcesoria, dokumenty, rachunek zakupu, itp.). Na pudełku powinna być naklejka z numerem IMEI telefonu, który należy porównać z numerem wyświetlonym przez aparat po wprowadzeniu kodu *#06# oraz znajdującym się w środku na obudowie. Kupując telefon proście o wystawienie rachunku potwierdzającego sprzedaż.
W RAZIE ATAKU
Wykorzystanie zachowań czy rozwiązań technicznych nie daje nam stuprocentowej ochrony przed atakami fizycznymi. Wówczas zmuszeni będziemy do podjęcia działań obronnych lub minimalizujących skutki ataku.
Będąc w takiej sytuacji, mimo poczucia strachu, starajmy się:
1. w miarę możliwości szybko ocenić sytuację:
- czy mamy realne szanse obrony przed napastnikiem, czy sobie z nimi poradzimy?
- czy warte jest narażanie życia i zdrowia dla rzeczy, które sprawca chce nam zabrać?
- czy wzywanie pomocy będzie skuteczne? W przypadku gdy z góry wiadomo, że wzywanie pomocy nic nie da bo nikt go nie usłyszy, nie róbmy tego, gdyż może to spotęgować agresję sprawcy,
- czy można uciec i w którą stronę? Ucieczka przy przewadze przeciwnika nie jest tchórzostwem lecz podstawowym element samoobrony. Uciekamy w stronę, gdzie mogą być inne osoby.
2. podejmując obronę:
- dążmy do utorowania sobie drogi ucieczki,
- nie przekraczajmy granic obrony koniecznej (obrona musi być współmierna do zagrożenia),
3. po napadzie:
- niezwłocznie poinformujmy najbliższe osoby z otoczenia, może widziały kierunek oddalenia się sprawców lub udzielą innej pomocy,
- niezwłocznie powiadamiajmy Policję dzwoniąc pod numer 997 lub 112,
- jeśli to możliwe nie oddalajmy się z miejsca zdarzenia i postępujmy zgodnie z poleceniami policjanta.
Przebywając w domu czy mieszkaniu nigdy nie możemy przyjmować założenia, że jesteśmy w nim w pełni bezpieczni i nic nam nie grozi. Trzeba bowiem pamiętać, że wśród sprawców przestępstw są tacy, którzy charakteryzują się szczególną przebiegłością i zuchwałością w działaniu, jak np. oszuści i złodzieje mieszkaniowi. Działają oni przede wszystkim w ciągu dnia i do zrealizowania swojego czynu potrzebują obecności domowników w ich mieszkaniu czy domu.
Ich działanie oparte jest na udawaniu kogoś kim nie są albo podawaniu fałszywego celu swojego przybycia. Podają się za przedstawicieli różnego rodzaju instytucji, administracji osiedla, akwizytorów firm handlowo-usługowych, a niekiedy także za krewnych czy osoby z nimi związane. Wpuszczeni do mieszkania, po uśpieniu czujności ofiary, wyłudzają od niej pieniądze albo wykorzystując moment nieuwagi dokonują kradzieży rzeczy będących w pobliżu - torebki z przedpokoju, kurtki z portfelem czy kluczyków i dokumentów do samochodu.
Czasami sprawcy próbują wejść na posesję, otworzyć drzwi wejściowe czy okno po cichu (bez zwracania uwagi domowników), po czym dokonują kradzieży cennych rzeczy lub przedmiotów znajdujących się w ich zasięgu.
W celu ustrzeżenia się przed podanymi sytuacjami zachowajmy szczególną ostrożność i pamiętajmy o przestrzeganiu poniższych zaleceń.
1. Drzwi wejściowe zawsze muszą być zamknięte na zamki, a drzwi tarasu czy okna na parterze uchylone w pionie. Po zmroku warto też zasłaniać zasłony w oknach, strzec prywatności. Natomiast teren przed domem powinien być oświetlony, a krzewy i drzewa odpowiednio przycięte tak, aby nie ograniczały widoczności.
2. W ganku, przedpokoju czy innym miejscu, gdzie mamy zwyczaj przyjmowania osób obcych, nie można pozostawiać rzeczy szczególnie cennych oraz ważnych dokumentów (np. portfela, kluczyków do samochodu, kluczy do mieszkania, saszetki z dokumentami, itp.). Rzeczy takie powinny być schowane (np. w szufladzie, szafce, czy innym bezpiecznym miejscu), a nie pozostawione „na widoku”.
3. Nie wolno otwierać drzwi bez sprawdzenia kto i po co przyszedł – najlepiej jest spojrzeć przez wizjer i zapytać o to bez ich otwierania. Dobrym rozwiązaniem są domofony i wideofony zamontowane przy drzwiach klatki schodowej czy furtce.
Jeśli zjawił się przedstawiciel administracji osiedla, samorządu, elektrowni czy gazowni zawsze możemy go sprawdzić. Poprosić o pokazanie legitymacji służbowej, a jeżeli nie mamy pewności co do jego autentyczności, możemy telefonicznie (bez otwierania drzwi) sprawdzić w danej instytucji czy był on skierowany pod wskazany adres. Można również poprosić, aby przyszedł z kimś Wam znajomym (np. sąsiadem lub gospodarzem domu) lub w innym terminie, kiedy będą pozostali domownicy lub ktoś z rodziny. Warto także sprawdzać tablice informacyjne zamontowane w klatce schodowej, tam zamieszczane są informacje o terminach wizyt przedstawicieli różnego rodzaju instytucji i firm współpracujących z administratorem.
4. Jeśli musimy kogoś wpuścić, to nigdy nie zostawiamy go ani na chwilę samego. Najlepiej, żeby wtedy w domu był jeszcze obecny ktoś z rodziny, znajomych czy sąsiadów. Zawsze można pomyśleć o przyjęciu gościa w umówionym terminie przez grupę sąsiadów i wspólne sprawdzenie mieszkań.
5. Nie podpisujmy żadnych umów oraz nie przekazujmy pieniędzy akwizytorom czy inkasentom, jeżeli nie mamy pewności kogo reprezentują. Dokładnie czytajmy zawierane umowy i wyjaśniajmy wszelkie wątpliwości. Najlepszym rozwiązaniem jest pomoc osoby zaufanej, mogącej nam doradzić.
6. Nie przekazujmy żadnych pieniędzy osobom obcym czy nawet znajomym, które przyszły w imieniu kogoś z Waszej rodziny. Nie należy tego robić, nawet jeśli wcześniej był telefon w tej sprawie. Osoba z rodziny po te pieniądze powinna przybyć osobiście.
7. Mając w domu oszczędności i rzeczy szczególnie cenne schowajmy je w miejscu trudno dostępnym, i nie mówmy o tym innym osobom. Dyskrecja jest jedną z podstaw ochrony siebie i swojego mienia.
8. Przestępcy czasami próbują wzbudzić litość osób starszych poprzez prośby o szklankę wody czy kromkę chleba. Osoby te odsyłajmy do znanej nam instytucji pomocowej czy urzędu gminy.
9. Bardzo ostrożnie postępujemy przy udzielaniu informacji przez telefon. Niektórych informacji w ogóle nie powinno się przekazywać, szczególnie nie podajemy: danych personalnych, numerów dokumentów, kont bankowych i haseł do nich, numerów karty bankomatowej i jej PIN-u, kiedy domownicy w domu przebywają a kiedy są poza nim (w pracy, na urlopie, u rodziny, itp.), kim są członkowie rodziny, itd.
10. Z uwagi na różne nieprzewidziane sytuacje, jakie mogą wydarzyć się w nocy, w pobliżu łóżka powinniśmy mieć niezbędne leki, latarkę i telefon, najlepiej komórkowy.
Oprócz przestrzegania powyższych zasad bardzo ważną rolę odgrywają relacje sąsiedzkie. Nie ma lepszego „zabezpieczenia” mieszkania czy domu niż dobry sąsiad. Dlatego, nie irytujmy się kiedy otwiera on drzwi i sprawdza co się dzieje na korytarzu. Sami też interesujmy się osobami obcymi będącymi na klatce schodowej, zapytajmy je kogo szukają. Otoczenie wrażliwe na obecność osób obcych utrudnia działanie przestępcom.
JESTEM BEZPIECZNY NA ULICY, W POCI¡GU, TRAMWAJU, AUTOBUSIE I W SKLEPIE
Osoba poruszająca się po ulicy pieszo czy środkami komunikacji publicznej, a także będąca w sklepie musi pamiętać, że narażona jest na wiele niebezpieczeństw. Wśród nich są przestępstwa, gdzie sprawca chcąc zabrać ofierze rzeczy cenne (portfel, portmonetkę, telefon, dokumenty, biżuterię, bagaż itp.) wykorzystuje jej nieostrożność lub nieuwagę - tak najczęściej działają kieszonkowcy i złodzieje bagażu. Sprawca może też dokonać napadu, chcąc siłą odebrać te rzeczy.
W celu ograniczenia ryzyka stania się ofiarą tego rodzaju zdarzeń przestrzegajmy poniższe zalecenia:
1. Strzeżmy swojej prywatności i unikajmy okazywania zamożności (np. wyglądem, zachowaniem, poprzez rozmowy z innymi). Osoby w otoczeniu nie muszą wiedzieć ile pieniędzy mamy w domu czy na koncie w banku, ile ich zabieramy ze sobą na zakupy, gdzie te pieniądze trzymamy, a także co jeszcze cennego mamy w domu i nosimy ze sobą.
2. Jeśli musimy zabrać ze sobą rzeczy cenne, to powinniśmy zabrać tylko te niezbędne. Unikajmy noszenia przy sobie dużej ilości gotówki (duże transakcje można załatwiać przez bank), a nosząc dużo pieniędzy dbajmy, aby nikt o tym nie wiedział. W takiej sytuacji zawsze warto rozważyć skorzystanie z eskorty kogoś zaufanego, z rodziny czy znajomego. Pieniądze nie należy trzymać w jednym miejscu, lepiej jest pochować je w różnych częściach ubrania tak, aby w razie ewentualnej kradzieży nie stracić wszystkiego. Przed wyjściem na zakupy najlepiej jest odliczyć potrzebną gotówkę, a resztę zostawić w domu czy banku.
3. Rzeczy najcenniejsze oraz dokumenty nosimy przy sobie, nie w torebce czy saszetce. Przy próbie jej wyrwania łatwiej będzie nam ją oddać sprawcy, unikając w ten sposób fizycznego starcia. Jeśli cenne przedmioty schowamy głęboko, w wewnętrznych częściach ubrania, trudniej będzie ukraść je kieszonkowcom.
4. Unikamy poruszania się nocą czy po zmroku. W razie konieczności wybierajmy drogi ruchliwe i dobrze oświetlone, omijając ciemne zaułki, przejścia podziemne, nieoświetlone parki czy dzielnice szczególnie niebezpieczne. W celu bezpiecznego dotarcia do domu rozważmy możliwość skorzystania z taksówki. Po zmroku warto też nosić ze sobą małą latarkę.
5. Podejmując na ulicy rozmowę z osobami obcymi nie pozwalajmy, aby były one bliżej jak na wyciągnięcie ręki.
6. Jeśli musimy gdzieś stanąć, zatrzymać się (np. na przystanku), to wybierajmy miejsce, w którym nie można zajść nas od tyłu czy niespodziewanie się zbliżyć. Stojąc uważnie obserwujmy otoczenie i zbliżające się do nas osoby.
7. Widząc zbliżającą się grupę ludzi, których zachowanie lub wygląd wzbudza niepokój (np. osoby te są agresywne, nietrzeźwe, bardzo głośne) przejdźmy na drugą stronę ulicy.
8. Unikajmy zawierania na ulicy szybkich znajomości i nie pozwalajmy tak poznanym osobom na odprowadzanie do domu. Równie ostrożnie korzystajmy z ich ofert podwiezienia do domu samochodem.
9. Będąc w sklepie pamiętajmy, aby robione zakupy nie odwróciły naszej uwagi od posiadanych rzeczy własnych (torebki, saszetki, portfela, telefonu czy kluczyków do samochodu). Takie przedmioty nośmy przy sobie.
10. Płacąc za zakupy unikajmy okazywania całej zawartości portfela. Wykorzystajmy wcześniej odliczoną gotówką. Płacąc kartą płatniczą pamiętajmy o dyskretnym wprowadzaniu kodu PIN tak, aby inni nie mogli go zauważyć. Równie dyskretnie chowajmy portmonetkę, portfel czy kartę płatniczą. Robiąc to ostentacyjnie wskazujemy kieszonkowcom miejsce ich przechowywania.
Podróżując tramwajem, autobusem czy pociągiem:
1. Dokumenty powinniśmy przechowywać w wewnętrznych kieszeniach ubrania, a pieniądze rozdzielone na kilka części schowane w różnych miejscach. Dobrym rozwiązaniem jest pozostawienie paru drobnych monet w kieszeni zewnętrznej - na bilety lub małe wydatki.
2. Zwracajmy uwagę na posiadany bagaż, w szczególności podczas kupowania biletu czy rozmowy z innymi osobami, itp.
3. Bądźmy szczególnie czujni podczas wsiadania i wysiadania ze środków komunikacji. Są to momenty najczęściej wykorzystywane przez kieszonkowców.
4. Wsiadając do pustego autobusu, tramwaju czy pociągu zajmujmy miejsce blisko kierowcy, motorniczego lub drużyny konduktorskiej, ewentualnie w gronie pasażerów wzbudzających zaufanie (np. rodziny z dziećmi, osoby starsze).Unikajmy grup, które spożywają alkohol - ich zachowanie bywa agresywne.
5. Zajmując miejsce pamiętajmy o posiadanym bagażu, pozostawiajmy go jak najbliżej siebie i w zasięgu wzroku. Szczególną uwagę zwracajmy na niego podczas wsiadania i wysiadania innych podróżnych.
6. Niezbędne w podróży rzeczy podręczne (np. bilety, chusteczka, napój, lekarstwa, słodycze, itd.) trzymajmy na wierzchu tak, aby sięgając po nie, nie trzeba było wyciągać całej zawartości bagażu.
7. Nie korzystajmy z poczęstunku oferowanego przez przygodnie poznane osoby (w ten sposób złodzieje często usypiają swoje ofiary, a następnie je okradają).
8. W trakcie podróży unikajmy spania (poza przedziałami sypialnymi), zwłaszcza gdy w pobliżu nie ma osób zaufanych. Jeśli jesteśmy w grupie przynajmniej jedna osoba musi czuwać.
Podróżując samochodem:
1. Nie pozostawiajmy torebki, nesesera, plecaka czy innych wartościowych rzeczy na fotelu pasażera lub kanapie z tyłu. Lepiej jest schować je do schowka lub zamykanego bagażnika.
2. Unikajmy zabierania autostopowiczów czy osób przypadkowo poznanych podczas postoju.
3. Nie zatrzymujmy się w miejscach nieoświetlonych, zalesionych czy na pustkowiu.
4. Nie pozostawiajmy auta na postoju bez nadzoru jeśli w kabinie znajduje się bagaż widoczny przez jego szyby. Bagaże tj. torby, plecaki, nesesery i inne rzeczy powinny znajdować się w schowkach lub bagażniku, gdyż pozostawianie ich na widoku będzie zachętą dla złodziei. Rzeczy te schowajmy tam wcześniej, a nie dopiero na parkingu, gdzie zostawiamy samochód.
5. Jeżeli w samochodzie korzystamy z przenośnych urządzeń elektronicznych (panel, odbiornik GPS, przewoźne DVD, itp.), to urządzenia te zabierajmy ze sobą, a nie pozostawiajmy w schowku czy pod fotelem.
6. Kluczyki chowajmy do wewnętrznych kieszeni ubrania, a w domu w miejscu bezpiecznym (z dala od drzwi wejściowych). Dokumentów samochodu nie pozostawiajmy w jego wnętrzu.
7. Parkując na posesji czy w garażu nigdy nie otwierajmy bramy pozostawiając samochód z uruchomionym silnikiem czy kluczykami w stacyjce.
JESTEM BEZPIECZNY PRZY BANKOMACIE, W BANKU I NA POCZCIE
Obecnie powszechnym stało się korzystanie z kart płatniczych czy kart kredytowych, a wiele transakcji finansowych możemy przeprowadzić przez internet czy za pośrednictwem banku lub poczty.
W niektórych sytuacjach związanych z wykorzystaniem tych możliwości narażeni jesteśmy na wiele niebezpieczeństw. Możemy ich jednak unikać, czy ograniczyć szansę ich zaistnienia, przestrzegając przyjęte przez świadczących usługi zalecenia i procedury bezpieczeństwa. Warto też skorzystać z poniższych porad.
1. Podchodząc do bankomatu, jeszcze przed włożeniem karty, zwracajmy uwagę czy na klawiaturze i czytniku karty nie są zamontowane dodatkowe nakładki. Najlepiej jest korzystać z bankomatów sprawdzonych, które wizualnie znamy (zauważenie wszelkich zmian w ich konstrukcji będzie łatwiejsze).
2. Korzystając z bankomatu wprowadzajmy kod PIN i odbierajmy gotówkę dyskretnie, tak by nie mogły tego dostrzec osoby obce stojące w pobliżu. Podobnie postępujmy przy płaceniu kartą w kasach. Kodu PIN do karty nie trzymajmy wraz z nią (na karteczkach w portfelu, w telefonie komórkowym czy poprzez napisanie go na samej karcie) i pod żadnym pozorem nie przekazujmy go osobom postronnym - zwłaszcza tym, które przez telefon podały, że są przedstawicielami naszego banku i poinformowały o kradzieży karty. Zastrzegając kartę po kradzieży sami dzwońmy pod numer wskazany przez bank.
3. Płacąc kartą w sklepie czy innym punkcie usługowym obserwujmy wszelkie czynności z nią wykonywane, nie traćmy jej z oczu.
4. Chowając kartę płatniczą po transakcji pamiętajmy, że robiąc to ostentacyjnie wskazujemy kieszonkowcom miejsce jej przechowywania. Chowajmy ją dyskretnie w wewnętrznych częściach ubrania.
5. Rozważmy czy cała gotówka, która jest ulokowana na koncie w banku musi być dostępna za pośrednictwem karty lub internetu. Warto jest wprowadzić limit dzienny wypłat, a także rozdzielić pieniądze na dwa konta.
6. Wykonując operacje na swoim koncie przy pomocy internetu bezwzględnie przestrzegajmy bankowych procedur bezpieczeństwa. Pod żadnym pozorem nie udzielajmy osobom obcym informacji o sobie (danych personalnych, adresu, numeru pesel, serii i nr dowodu osobistego, itd.), numerze konta i obowiązujących hasłach, zwłaszcza przez telefon czy internet (e-mail). Wszelkie sprawy dotyczące współpracy z bankiem załatwiajmy osobiście w jego placówkach lub w porozumieniu ze znanym agentem. O wszelkich sytuacjach naruszających procedury bezpieczeństwa natychmiast powiadamiajmy bank i Policję.
7. Nie odpowiadajmy na listy e-mail pochodzące od osób nieznanych i zawierające różne załączniki czy odsyłacze.
8. Wykonując potrzebne transakcje w kasie placówki bankowej lub poczty zachowajmy dyskrecję. Pozostali klienci nie muszą wiedzieć ile mamy pieniędzy na koncie czy ile właśnie wypłaciliśmy.
KORZYSTAM Z TELEFONU KOMóRKOWEGO
Jednym z problemów dzisiejszych czasów są niewątpliwie kradzieże telefonów komórkowych. Łupem padają zarówno aparaty fabrycznie nowe, jak i te które mają już swoje lata. Sprawcy stosują różne sposoby dla osiągnięcia swojego celu. Nie oznacza to jednak, że nie można im utrudnić takiego działania. Poniżej znajduje się kilka porad, jak chronić się przed tego rodzaju zdarzeniami.
1. Unikajmy pokazywania telefonu innym, a tym bardziej chwalenia się nim. Na ulicy, w autobusie, tramwaju czy pociągu korzystajmy z niego w sytuacjach niezbędnych. Rozmowa odwraca naszą uwagę od otoczenia i usypia czujność.
2. Telefon nośmy w miejscu mało widocznym, trudno dostępnym dla osób postronnych, ale zawsze przy sobie (np. w kieszeni koszuli, wewnętrznej kieszeni kurtki czy marynarki, w przedniej kieszeni spodni). Możemy nosić go na szyi pod swetrem.
3. Korzystając z telefonu na ulicy obserwujmy otoczenie i ustawiajmy się tak, aby nikt nie mógł nas zajść z tyłu. Chowając telefon, róbmy to w miarę dyskretnie.
4. Ustalmy czy podczas pobytu na basenie, zajęć sportowych, zabiegów rehabilitacyjnych czy badań lekarskich będziemy mogli oddać telefon do bezpiecznego depozytu. Zostawiając telefon w takim miejscu lepiej jest go wyłączyć.
5. Nie pozostawiajmy telefonu w samochodzie w miejscu widocznym, na stoliku w pubie, biurku lub torebce w pracy czy w kurtce w szatni (to przyciąga złodziei).
6. Ostrożnie korzystajmy z wszelkich ofert konkursowych polegających na wysłaniu SMS-a zwrotnego. Opłata za skorzystanie z takiej oferty może być bardzo wysoka.
7. Po stwierdzeniu kradzieży telefonu, natychmiast poinformujmy o tym operatora. Zablokuje on konto. Warto też trzymać w domu dokumentację telefonu, w tym jego numer identyfikacyjny tzw. IMEI.
Każdy musi też pamiętać, iż kupując telefon komórkowy pochodzący z przestępstwa sam naraża się na odpowiedzialność karną. Szczególną ostrożność wykazujmy przy zakupach na targowisku, przez internet, przy ofertach bardzo korzystnych, a także gdy telefon ma uszkodzoną lub zdartą naklejkę z numerem IMEI. Starajmy się potwierdzić legalność posiadania telefonu przez sprzedającego (np. oryginalne pudełko, akcesoria, dokumenty, rachunek zakupu, itp.). Na pudełku powinna być naklejka z numerem IMEI telefonu, który należy porównać z numerem wyświetlonym przez aparat po wprowadzeniu kodu *#06# oraz znajdującym się w środku na obudowie. Kupując telefon proście o wystawienie rachunku potwierdzającego sprzedaż.
W RAZIE ATAKU
Wykorzystanie zachowań czy rozwiązań technicznych nie daje nam stuprocentowej ochrony przed atakami fizycznymi. Wówczas zmuszeni będziemy do podjęcia działań obronnych lub minimalizujących skutki ataku.
Będąc w takiej sytuacji, mimo poczucia strachu, starajmy się:
1. w miarę możliwości szybko ocenić sytuację:
- czy mamy realne szanse obrony przed napastnikiem, czy sobie z nimi poradzimy?
- czy warte jest narażanie życia i zdrowia dla rzeczy, które sprawca chce nam zabrać?
- czy wzywanie pomocy będzie skuteczne? W przypadku gdy z góry wiadomo, że wzywanie pomocy nic nie da bo nikt go nie usłyszy, nie róbmy tego, gdyż może to spotęgować agresję sprawcy,
- czy można uciec i w którą stronę? Ucieczka przy przewadze przeciwnika nie jest tchórzostwem lecz podstawowym element samoobrony. Uciekamy w stronę, gdzie mogą być inne osoby.
2. podejmując obronę:
- dążmy do utorowania sobie drogi ucieczki,
- nie przekraczajmy granic obrony koniecznej (obrona musi być współmierna do zagrożenia),
3. po napadzie:
- niezwłocznie poinformujmy najbliższe osoby z otoczenia, może widziały kierunek oddalenia się sprawców lub udzielą innej pomocy,
- niezwłocznie powiadamiajmy Policję dzwoniąc pod numer 997 lub 112,
- jeśli to możliwe nie oddalajmy się z miejsca zdarzenia i postępujmy zgodnie z poleceniami policjanta.